Sammy's Avontuur

Verhaal: Robynn Honeychurch
Illustraties: Anna Palumbo
Wetenschappelijke verantwoording: Avril Bourquin

Pagina 1

Sammy's Avontuur

Pagina 2

Dit is een kinderboek van Man and Mollusc.
Man and Mollusc wordt geleid door de eigenaar Avril Bourquin

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie of welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor informatie voor zo'n toestemming: email avrilb@telus.net of kanayuukpukart@hotmail.com

Copyright© 28 januari 2002
Avril Bourquin, Robynn Honeychurch, Anna Palumbo, Shawn Honeychurch
Uitgegeven door Man and Molluscs Books in Brooks Columbia, Canada

Pagina 3

Dit boek is van:

Pagina 4

O, hallo!

Ik heet Sammy, ik ben een huisjesslak.

Ik was net mijn vriend Sandy het geweldige avontuur aan het vertellen, dat ik deze week beleefde. Eigenlijk kan ik nog niet helemaal geloven dat dit allemaal gebeurd is. Ik ben nog een beetje buiten adem, want ik ben drie dagen bezig geweest om weer terug naar huis te komen. Eindelijk weer thuis!

Ik heb mijn hele leven in een bosje dicht bij de Slingerbeek gewoond, samen met mijn broers, zusjes, vrienden en vriendinnen. We brachten onze dagen door met het eten van halfvergane bladeren die op de de grond zijn gevallen, die afkomstig zijn van de grote Berkenboom en de Eikenbomen van ons bosje. We houden er ook van om algen te eten die op de Populieren groeien die langs de Slingerbeek staan.

Pagina 6

Ik houd van mijn koele vochtige bosje. Soms klim ik met Sandy, mijn beste vriend, in onze lievelings boom. Die boom staat vlak langs de Slingerbeek. We zoeken dan naar heerlijke korstmossen, die op de stam en de takken groeien.

Afb.

MMMMM!
Die korstmossen vinden we het lekkerste wat er bestaat!

Pagina 7

Tot een week geleden was ik nooit verder weg van de Slingerbeek geweest dan de grote Esdoornboom die hier om de hoek staat. Sommige dagen voelde ik me erg rusteloos en dan vond ik zelfs het in de bomen klimmen niet leuk.

Zoals je waarschijnlijk wel weet, is het voor een slak niet makkelijk om ergens naar toe te gaan. Mensen hebben twee voeten, maar ik heb er maar één!. Met die voet kan ik alleen maar over de grond glijden. Mensen maken vaak grappen over mij en mijn slakken vriendjes. Ik heb de naam dat ik mij h e e l l a n g z a a m b e w e e g, met een slakkengang zeggen ze dan!
En, ..... helaas (zucht).... het is waar.

Daarom dacht ik dat ik nooit ergens zou komen waar het anders, beter en opwindend is.
Maar dat veranderde allemaal afgelopen zaterdag.

Pagina 8

Die dag was ik op weg naar de populieren, iets stroomopwaarts van hier. Opeens hoorde ik een hard krakend geluid.

KRAK, KNARS, KRAK, KNARS .......

Ik keek op en zag een jongen die naar me toe liep langs de beekoever. Ik werd verschrikkelijk bang! Ik had nog nooit een mens gezien, maar Sandy heeft me verteld dat sommige mensen ons opeten! En anderen trekken ons uit ons huis en nemen onze schelpen mee voor hun verzameling! Wij gaan dan dood! Sommigen mensen vinden het leuk om ons mee naar huis te nemen en dan als huisdier te houden in een terrarium!

Pagina 10

Je begrijpt dat ik trilde van angst. Ik trok me zover mogelijk terug in mijn huis om me te verstoppen. Wat zou er gebeuren als die jongen me niet zag, en mij per ongeluk met een van zijn grote voeten zou verpletteren?
En wat zou er gebeuren als hij me wel zag?
Plotseling voelde ik dat ik hoog boven de grond werd opgetild. Toen, volkomen onverwacht, werd ik in een warme donkere plaats gestopt. Ik voelde dat ik op en neer en heen en weer werd geschud. Het kostte me een hele tijd om weer bij te komen en te bedenken wat er was gebeurd.
Die jongen had me ontvoerd! Niet te geloven!
Wat kon ik doen? Wat zou er met me gebeuren? Ik probeerde kalm te blijven. Ik herinnerde me eraan dat ik altijd al had willen reizen, naar een plaats waar alles anders en opwindend was. Dit was in elk geval anders! Beangstigend en anders!

Na een tijdje werd het weer licht. Ik werd voorzichtig op wat koele vochtige grond gezet. Maar het rook niet zoals de grond met bladeren bij de Slingerbeek!

Toen ik genoeg moed had verzameld, stak in mijn hoofd voorzichtig buiten mijn schelp. Ik stak mijn voelhorens in alle richtingen om een idee te krijgen van mijn nieuwe omgeving.

De jongen had me in een soort glazen kooi gestopt! In mijn nieuwe woonplaats was een beetje water in een dekseltje en vlak daarbij wat groene blaadjes. Nadat ik een tijdje had rondgekropen besefte ik dat ik helemaal alleen was. Ik knabbelde wat aan de blaadjes, kroop langs mijn kleine vijver in de deksel en voelde me eenzaam.

Ik was weer eenzaam en ik verveelde me.

Pagina 13

Er was hier geen stromende beek, en al helemaal geen verrukkelijke algen om op te eten. Ik miste mijn vriendjes en familie.

Ik trok me terug in mijn schelp en viel in slaap.

Pagina 15

Toen ik weer wakker werd en voorzichtig rondkeek, zag ik tot mijn verbazing dat ik gezelschap had gekregen! Er was nog een slak in mijn nieuwe onderkomen! Ze heette Sadie en we werden al snel vrienden. We vertelden elkaar hoe we in deze vreemde glazen kooi terecht waren gekomen.

Na een paar dagen begonnen Sadie en ik samen de paringsdans uit te voeren. Ik had dat nog nooit gedaan, maar van instinctief wist ik wat ik moest doen. Al gauw daarna legden we allebei een stapel parelwitte eieren. We stopten ze in kleine kuiltjes die we in de zachte grond groeven.

Dit was pas echt nieuw en opwindend!

Sadie legde me uit dat onze eieren na twee weken zouden uitkomen, en dat er baby slakjes uit zouden kruipen. Kleine slakjes die er net zo als wij zouden uitzien.

Pagina 16

Toen zag Sadie ineens dat de jongen was vergeten de deksel van ons glazen huis te sluiten!
We konden ontsnappen!
Het was wel naar om onze eieren achter te laten, maar we wisten dat die ons niet meer nodig hadden. Ze zouden vanzelf uitkomen! De jongen had ons trouw elke dag van fris water en verse groene bladeren voorzien. De kleintjes zouden in goede handen zijn!
Daarom klommen Sadie en ik langs de muur van ons huis omhoog, waarbij we een glimmend slijmspoor achter lieten. Spoedig bereikten we de rand van onze glazen kooi. Toen waren we vrij, tenminste een beetje vrij.
We bleken op een vensterbank te zitten. We kropen door het open raam en keken over de rand van de vensterbank. We zagen dat de vaste grond buiten niet zo ver weg was. Op naar de vrijheid!

Pagina 18

We kropen voorzichtig naar beneden, en belandden midden in een heerlijk ruikende, grote tuin. Ik was nog nooit in een tuin geweest!. Sadie wel, en ze vertelde me hoe heerlijk de jonge blaadjes van de bonen- en kool-planten zijn.
Ik probeerde er zelf een paar. Tenslotte beleefde ik het avontuur van mijn leven, en zoiets maakt je hongerig.

Ik at echt veel. Sadie had gelijk, dit voedsel was heerlijk! Ik had het zo geweldig naar mijn zin, dat ik niet merkte dat een grote vrouw in de tuin was gekomen.

Plotseling rende die vreemde vrouw op mij af! Ze maaide met haar armen en riep iets over gaten die ik had gemaakt in de bladeren van haar koolplanten.

Ik keek rond, maar Sadie was nergens te bekennen. Dus deed ik het enige wat ik kon verzinnen, ik kroop in mijn schelp om me te verbergen. De stem van de vrouw werd steeds luider omdat ze dichterbij kwam, en ik begon te trillen van angst.

Pagina 20

Plotseling was er een heel ander geluid!

KRAA, KRAA!

En toen

ZOEF, ZOEF, ZOEF,......

Pagina 21

Het was het geluid van uitslaande vleugels! Ik voelde hoe ik opgetild werd. Ik vloog door de lucht!

Een vogel had me in zijn snavel gestopt. Ik was gered van die vreemde schreeuwende vrouw door een kraai.

Maar toen drong de werkelijkheid tot mij door, ik was helemaal niet gered! Ik was gevangen! Gevangen door een vogel die wel een slak lustte!

Oh nee, dit was helemaal niet best!

Pagina 22

Voordat ik bedacht had wat ik moest doen, liet de kraai me vallen! Ik viel door de lucht en landde met een pijnlijke PLOF op de grond.

Dit is het dan dacht ik, IK WORD NU OPGEGETEN!

De vogel zou me uit mijn schelp pikken en me als lunch gebruiken. Ik zou als vogelvoer dienen en niets meer! Ik zou Sadie of Sandy en mijn familie nooit meer zien.

Pagina 23

Maar ik werd helemaal niet opgegeten! Tenslotte ben ik hier, en vertel jullie mijn verhaal.
Nee, een jagende oranje kat redde me. Ze zag de vogel neerstrijken in de tuin en begon ernaar toe te sluipen.

De vogel was me snel vergeten toen hij de kat zag. Hij bleef daar niet zitten op het gevaar af besprongen te worden!

Pagina 25

Ik kroop onder een blad, trok met terug in mijn schelp en wachtte tot het wat rustiger om me heen zou worden. Tenslotte vertrokken de kat en de vogel. Ik probeerde weer kalm te worden.
Toen ik weer uit mijn schelp durfde te komen begon het donker te worden.

Ik was nu vijf lange dagen van huis weggeweest, en ik wilde echte graag weer naar huis. Ik had graag Sadie vaarwel willen zeggen, maar we waren elkaar kwijtgeraakt daar in de tuin. Ik bedacht dat we elkaar nooit meer zouden zien.

Een beetje triest en nog trillend van de zenuwen, begon ik in de richting waar ik vermoedde dat mijn thuis was te kruipen.

Pagina 26

Ik moest echt ver reizen. Het kostte me drie hele dagen om weer thuis te komen. Het was bijna een kilometer van de tuin naar mijn bosje. En toen, uitgeput en hongerig, zag ik die goede oude Esdoornboom! En toen zag ik de beek en de plek waar ik zat toen ik werd ontvoerd. En daar vlak bij zat Sandy. Ik was weer thuis bij de Slingerbeek.

Pagina 27

Sandy en ik waren zo gelukkig dat we elkaar weer zagen! Ik vertelde haar over mijn avontuur, en over Sadie, en over onze eieren die we achter moesten laten. Sandy vertelde me dat ik niet verdrietig moest zijn. Samen met mijn broer Sidas had ze ook eieren gelegd, over een paar weken zouden er vele honderden baby's zijn om mee te spelen!

Ik ben zo blij dat ik weer thuis ben! Nog steeds kan ik de eieren die ik in de glazen kooi achterliet niet vergeten en ook mijn vriendin Sadie niet. Ook zal ik niet gauw de kat vergeten die me redde van die kraai, of de smaak van de heerlijke tuin groenten ... Verrukkelijk…

Pagina 28

Morgen, na een goede nachtrust, ga ik mijn favoriete boom weer beklimmen. Ik ga zoeken naar wat nieuwe heerlijke korstmossen om te eten... Verrukkelijk!...
Welterusten nu. Ik denk dat ik me in mijn schelp terugtrek voor een lange dut. Misschien droom ik wel van een volgend avontuur.

Pagina 29

Het tekenwerk in dit boek is uitgevoerd met penseel en waterverf door Anna Palumbo
Haar adres is 2665 Maccauly RD, Black Creek, B.C. V9J 1B6, Canada.

Pagina 30

De wetenschappelijke achtergrond van Sammy's avontuur, voor de volwassen lezer.

Sammy de slak is geen specifieke soort. Het is een fictieve slak, met kenmerken van een aantal landslakken. Sammy behoort tot het Phylum Weekdieren (Mollusca) en daarin weer tot de Slakken (Gastropoda), de soortenrijkste klasse binnen de Mollusca. Zowel in de zee, in het zoete water als op het land komen Gastropoda voor. De schelpen op het strand, die zo vaak verzameld worden, zijn in Nederland voornamelijk afkomstig van de klasse Tweekleppigen (Bivalvia) binnen de Weekdieren. Op het Nederlandse strand worden relatief weinig Gastropoda gevonden, de bekendste zijn de Wulk en de tepelhorens.
Weekdieren behoren tot de Ongewervelde dieren, zij hebben geen ruggengraat of andere skeletdelen. Met behulp van samengeperste vloeistof in het lichaam wordt een soort hydrostatisch skelet gevormd. Dat een slak vloeistoffen onder druk gebruikt is het best te zien aan het uitsteken van de voelhorens!

Sammy is, zoals de meeste landslakken, een planteneter. Hij eet verse planten (bij voorkeur de jonge blaadjes en knoppen), maar vaak ook halfvergane bladeren, algen, paddestoelen, korstmossen en schimmels. Soms zijn slakken nuttig, doordat ze paddestoelen en schimmels eten, die de planten en bomen waarop zij leven beschadigen. Meestal echter veroorzaken slakken aanzienlijke schade omdat ze levend blad eten van planten die wij juist willen laten groeien.

Sammy beweegt langzaam met behulp van zijn grote gespierde voet. Slijm wordt geproduceerd door een klier in het lichaam. Met behulp van dit glibberige materiaal kan een slak effectief over de grond kruipen of in bomen klimmen. Het slijm is ook van belang als afweermiddel (het smaakt vies voor slakkeneters) en het heeft een functie om het lichaam nat te houden. Als het slijm opdroogt blijft er een zilverkleurig spoor achter, waaraan je kunt zien waar de slak is geweest.

Pagina 31

Sammy is, zoals veel landslakken, hermafrodiet. Dit betekent dat Sammy zowel een mannetje als een vrouwtje is. Om tot reproductie te komen moeten de meeste slakken paren, en dus sperma uitwisselen. Beide slakken leggen dan kleine eieren, waaruit weer kleine slakjes komen. Het moment van eierenleggen varieert per soort.

Landslakken, zoals Sammy, hebben veel vijanden. Vogels (zanglijsters!), ratten, egels, kikkers, padden, kevers en nog veel meer dieren, inclusief mensen, eten slakken. (Velen van ons hebben wel eens Escargots gegeten, dat is de wijngaardslak, Helix pomatias, tegenwoordig beschermd in Nederland.) Vogels, vooral zanglijsters, slaan de schelp stuk op een steen of hard voorwerp en eten alleen de zachte delen. De zanglijster komt vaak op dezelfde plaats terug, waar dan veel scherven van slakkenhuisjes liggen, een lijstersmidse. Andere vogels laten schelpen van grote hoogte vallen om de schelp stuk te krijgen en de inhoud op te eten (Dit doen meeuwen vaak met mossels en oesters).

Wanneer je een slak als huisdier wilt gaan houden, of een tijdje wilt observeren, kijk dan in de literatuur wat de slak eet, of neem dit eerst zelf in het veld waar. Ga na wat de slak nodig heeft om gezond te blijven. Voedsel, water en een wat kalk zijn nodig om een huisjesslak levenslustig en gezond te houden.

Wanneer je een slak in een dierenwinkel hebt gekocht, is het nooit een goed idee om hem in de natuur vrij te laten als je van hem af wilt. Land- en zoetwater -slakken afkomstig uit een dierenwinkel of meegenomen van een vakantieadres, kunnen veel schade aanrichten wanneer zij elders worden vrij gelaten in een voor hen nieuwe leefomgeving. Vraag aan het winkelpersoneel van de winkel waar je de slak kocht of deze hier in het wild voorkomt, zodat het veilig is om hem vrij te laten, of vraag dit na bij een natuurhistorisch museum. Als bekend is dat de slak problemen veroorzaakt, of als dit niet duidelijk is, is het het beste om de slak niet vrij te laten. Vraag aan de dierenwinkel of zij de slak terug kunnen nemen, of breng hem naar een natuurhistorisch museum of dierentuin.

Pagina 32

Wij hopen dat U en uw kinderen hebben genoten van "Sammy's avontuur". Avril, Robynn, Anna en Shawn hebben veel plezier gehad in het creëren van dit boek voor U. Wij zijn bezig met het schrijven en illustreren van nieuwe verhalen over weekdieren.

Wilt u weten welke boeken verkrijgbaar zijn, en welke titels worden ontwikkeld, kijk dan eens op de webpagina van Man and Mollusc:

http:/www.manandmollusc.net

Deze website (in het Engels) is ook een goede bron van kennis over mollusken, met veel wetenswaardigheden over weekdieren, afbeeldingen van schelpen, projecten voor kinderen en veel links naar Internetsites over schelpen en mollusken.

Vertaald uit het Engels door Martin C. Cadée,

Leiden, Nederland, 10 maart 2003.